Merkez Bankası’nın yeni analizi: İklim değişikliği ve gıda enflasyonu arasındaki ilişki

ANKARA-BHA

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından hazırlanan “İklim Değişikliği ve Gıda Enflasyonu” başlıklı yeni analiz, aşırı iklim olaylarının gıda fiyatları üzerindeki etkilerini inceliyor. TCMB’nin blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlanan analiz, iklim değişikliğinin gıda enflasyonunu nasıl etkilediğine dair önemli bulgular sunuyor.

Analizde, iklim değişikliğinin kısa vadeli arz şoklarına neden olarak genel fiyat seviyesinde risk oluşturduğu belirtiliyor. Özellikle Türkiye gibi iklim değişikliğinden en fazla etkilenen bölgelerde, gıda fiyatlarında görülen artışlar bu riskleri daha belirgin hale getiriyor. Son yıllarda artan sıcaklıklar, uzayan kuraklık dönemleri, şiddetli fırtınalar ve sellerin tarımsal üretimi, tedarik zincirlerini ve dolayısıyla gıda fiyatlarını olumsuz etkilediği vurgulanıyor.

Türkiye’nin Akdeniz kuşağında yer alması ve önemli meyve ve sebze üreticisi olması nedeniyle iklim değişikliğinin gıda fiyatları üzerindeki etkileri daha belirgin bir şekilde hissediliyor. Analize göre, iklim değişikliği taze meyve ve sebze fiyatlarındaki mevsimsel yapıyı değiştirerek enflasyonist baskılar oluşturuyor. Özellikle 2020 sonrası dönemde, sıcaklık artışları ve azalan yağışlar, taze meyve ve sebze fiyatlarını yukarı çekiyor.

TCMB’nin analizinde, Türkiye’nin önde gelen meyve ve sebze üreticisi 5 ilinin (Mersin, Adana, Antalya, Hatay, Muğla) yaşadığı kuraklıkların üretim üzerinde olumsuz etkiler yarattığı belirtiliyor. Daha sıcak ve az yağışlı yaz ayları, sulama ihtiyacını artırarak tarımsal faaliyette kullanılan elektrik miktarını yükseltiyor. Bu durum, üretim maliyetlerini artırarak gıda fiyatlarına yansıyor.

İklim değişikliğinin, mevsimlerde gözlenen kaymalar nedeniyle taze meyve ve sebze fiyatlarındaki mevsimsel değişimlere neden olduğu ifade ediliyor. 2020 öncesinde yaz aylarında taze meyve ve sebze enflasyonu aylık enflasyona negatif katkı sağlarken, 2020 sonrası dönemde bu durum tersine dönmüş durumda. Pandemi, tedarik zinciri aksaklıkları ve jeopolitik gelişmelerle birlikte iklim değişikliği bu değişikliklerde önemli bir rol oynuyor.

Sonuç olarak, iklim değişikliğinin sürdürülebilirlik, gıda güvenliği ve fiyat istikrarı açısından kritik bir tehdit oluşturduğu vurgulanıyor. TCMB’nin analizinde, iklim değişikliği kaynaklı sıcaklık artışları ve kuraklıkların gıda üretiminde maliyetleri ve fiyatları yukarı yönlü etkilediği ifade ediliyor. Bu bağlamda, gıda fiyatları ve iklim değişikliği konularının birlikte ele alınmasının önemi bir kez daha ortaya konuyor.